H mới học được một pattern rất thực tế như sau: bạn chỉ có thể hạnh phúc khi nhận ra rằng không phải lúc nào mình cũng có được hạnh phúc. Theo dòng đó thì đối với chữ định tĩnh là, bạn chỉ có thể định tĩnh khi nhận ra rằng không phải lúc nào mình cũng định tĩnh được. Bạn có được sức khoẻ khi nhận ra rằng không phải lúc nào mình cũng khoẻ mạnh. Bạn có được bình yên khi biết rằng không phải mọi lúc bạn đều có được bình yên.

Việc nhận ra sự thật đó, việc nghiền ngẫm về sự thật đó và có các hành động tương ứng, phù hợp mỗi khi sự cố xảy ra chính là con đường về với hạnh phúc, với định tĩnh, với sức khoẻ và bình yên.
Tản mạn ngày thứ sáu!

Câu nói này nhắc tôi nhớ đến bản kinh Mangala Sutta, trong đó có lời dạy rằng “tránh xa kẻ ngu”. Các bạn có thể tham khảo ở trong bài chú giải bản kinh để hiểu rõ hơn về định nghĩa của hai chữ “kẻ ngu”. Một cách ngắn gọn thì “kẻ ngu” là ý nói đến những con người độc hại. Nhưng mà vấn đề là ai cũng là người “ngu” cả, bởi vì chẳng ai là hoàn hảo cả. Ai rồi cũng có ít nhiều sự “ngu” trong người. Vậy thì nếu tránh xa họ thì phải “chạy trốn” đến nơi đâu? Chưa kể là oái ăm thay, có nhiều người ở bên cạnh cuộc sống chúng ta mà chúng ta chẳng thể nào “cắt bỏ” được, nhưng họ lại là những con người độc hại. Trong bản kinh Mangala, việc tránh xa kẻ ngu là điều được Đức Phật dạy dầu tiên trong 38 nguyên nhân, gốc rễ để dẫn đến một cuộc sống thành công, để trở thành một người thành công. Vậy nên, có thể hình dung được rằng điều này là quan trọng đến nhường nào.

Và cũng trong bài chú giải bản kinh, thiền sư đã đề nghị rằng, nếu không tránh xa được họ, không cắt bỏ được họ trong cuộc sống thường nhật thì ít ra cũng tránh để không bị các suy nghĩ của họ ảnh hưởng lên tâm của mình, lên cuộc sống của mình. Hạn chế nhiều nhất có thể để không bị cuốn theo các suy nghĩ độc hại, bất thiện của họ. Đó là nơi mà công cụ chánh niệm phát huy được tác dụng vô cùng ý nghĩa của nó. Chánh niệm, biết mình liên tục sẽ giúp chúng ta phòng vệ tâm mình tối đa khỏi các suy nghĩ, hành động và lời nói bất thiện kể cả bên trong lẫn bên ngoài. Đó là ý nghĩa của chánh niệm, là vũ khí bảo vệ. Hãy chánh niệm.

(*) Câu gốc tiếng Anh: “Cutting toxic people out of my life doesn’t mean I hate them. It means I respect myself.”

Hỏi: Dù gió có thổi hả anh?

Đáp: Gió thổi thì … gió thổi thôi 🙂. Nhiều lúc đâu làm gì được với gió, với mưa, … với … Cô vích 🙂. Nhưng rễ sâu thì cơ may hồi phục và vững vàng trở lại sau khi cơn gió đã đi qua là lớn hơn nhiều. Rõ ràng là như vậy.

Bình luận: Em nghĩ đó là chân tướng sự thật.

Đáp: Sự thật nó không nằm ngoài ba đặc tính: không bền vững (mọi thứ đều không thường còn), không thoả mãn, và chẳng thể nào điều khiển được. Hiểu được một cách sâu sắc ba điều này thì sẽ có cách đối trị với những khó khăn, mà có vẻ như cứ rầm rập chạy đến trong cuộc sống chúng ta, một cách hợp lý hơn. Vụ “gió thổi” hay “Cô vích” là đặc tính “chẳng điều khiển được”. Điều chúng ta có thể chủ động và tập trung làm là đào sâu tâm trí, huấn luyện tâm trí mình sao cho ngày càng sâu sắc, ngày càng trí tuệ, ngày càng hiểu biết. Ít ra, đó là điều mà chúng ta có thể “điều khiển” được nhiều nhất.

(*) Câu gốc tiếng Anh: “When the root is deep, there is no reason to fear the wind.”