2 thứ bạn nhất định phải làm trong năm 2023

Tôi viết những dòng này vào những ngày cuối năm, ở một nơi bình yên, lạnh, nhưng ấm trong lòng. Tôi sẽ viết về các đề nghị cho năm mới, trong lúc những giây phút cuối của năm 2022 đang tích tắc trôi qua. Thời gian thì cứ làm việc của thời gian, chỉ đi qua và chẳng thể nào ở lại. Nhiệm vụ của chúng ta là trân quí từng phút một, để có thể sống sao cho có ý nghĩa nhất cho mình và những người thân yêu xung quanh mình. Ở phần đầu của bài viết này, các bạn sẽ đọc được toàn là những điều tiêu cực, thậm chí rất tiêu cực. Nhưng như tôi có học được từ cuốn sách Thái độ tiêu cực, để có thể sống tích cực, trước hết chúng ta cần phải hiểu được tiêu cực một cách đúng đắn, cần phải đối mặt với tiêu cực. Thực ra, chúng ta học hỏi và trưởng thành được nhiều nhất là lúc chúng ta đối diện với tiêu cực và khó khăn.

Năm nay, 2022, là một năm chồng chất những khó khăn, tiếp nối hậu quả của Đại dịch Covid cũng như tình hình biến động cực đoan trên toàn thế giới. Có vẻ như cuộc sống ngày càng khó đoán, khắc nghiệt hơn với thiên tai và các cuộc chiến khốc liệt, chết chóc, và dai dẳng. Tôi chẳng thể nào tưởng tượng được rằng, ở thời đại ngày nay mà vẫn còn có thể có những cuộc chiến đẫm máu và phi nghĩa, mà cho dù bên nào cũng có lý do mà mình coi là hợp lý, thì kết quả cuối cùng vẫn cũng chỉ là những mạng người phải ngã xuống, để lại những vết thương, những nỗi đau và những khoảng trống vô biên. Mặc dù con người đã và đang không ngừng có vô số phát minh, sáng tạo, tiến bộ về mọi mặt: công nghệ, y tế, giáo dục, xã hội, sản xuất, …, nhưng những gì đang xảy ra thật đáng để chúng ta phải suy nghĩ: Liệu chúng ta có đang thoả mãn hơn, đang hạnh phúc hơn mỗi ngày? Hay là mọi thứ đang đi theo chiều hướng ngược lại? Hãy chân thành tự trả lời câu hỏi này cho chính bản thân mình, trước khi ngẫm nghĩ câu trả lời cho xã hội.

Bất chấp những thành tựu và tiến bộ, thì những gì được gọi là khắc nghiệt, là cực đoan vẫn dường như ngày một tăng lên thay, vì là ngược lại.

Bệnh tật, đại dịch vẫn là vấn đề nhức nhối trong thời hiện đại, bất chấp sự tiến bộ không ngừng của ngành y tế. Số lượng thuốc và phương pháp trị liệu được phát minh mới có vẻ như chẳng theo kịp với bệnh tật “mới” cũng đang tăng lên mỗi ngày. Các vấn đề tim mạch, ung thư, áp huyết, tiểu đường, gan, thận, các bệnh tự miễn,… và vô số các căn bệnh bí hiểm đang là một gánh nặng cho xã hội.
Một điều đáng lo ngại hơn là những căn bệnh liên quan về tâm, mà cụ thể là căn bệnh trầm cảm (sát thủ giết người thầm lặng) lại càng ngày càng phổ biến và nặng nề. Khi tâm trí đã không còn cân bằng và tỉnh giác thì hệ luỵ không thể tránh khỏi kéo theo là những lệch lạc trong các chức năng của lục phủ, ngũ tạng. Và hệ quả trực tiếp chắc chắn sẽ là các bệnh tật về tim, gan, áp huyết, … được “phát triển” một cách không mong muốn cho đến lúc đủ sức nặng để giết chết cơ thể chúng ta.
Công nghiệp hoá, hiện đại hoá từng bước tàn phá và làm kiệt quệ nguồn tài nguyên thiên nhiên mà mẹ trái đất đã ban tặng cho chúng ta. Hệ quả trực tiếp là những đại dịch khủng khiếp như Covid 19, hay các hiện tượng thời tiết cực đoan, như cơn bão tuyết tồi tệ vào những ngày cuối năm 2022 ở Bắc Mỹ. Danh sách những hiện tượng cực đoan này chắc chắn sẽ còn kéo dài. Diện tích rừng ngày đang càng bị thu hẹp ở khắp mọi nơi và chưa có dấu hiệu rõ ràng nào cho thấy những sự phá hoại này sẽ được dừng lại sớm.
Lo ngại hơn nữa, theo tôi quan sát thấy được, là chất lượng tâm của con người có vẻ như ngày càng xuống cấp. Các tâm hạ liệt đang dần chiếm chỗ đứng của các tâm cao thượng. Như trong đợt World Cup vừa rồi, bạo loạn đã nổ ra ở một đất nước mà tôi đã từng rất tôn trọng bởi sự văn minh và phát triển của họ. Lý do của bạo loạn chỉ là vì kết quả của một trận bóng. Đáng buồn thay… Khi chất lượng tâm của mỗi một chúng ta đang không tốt đi cùng với sự cộng hưởng của số đông, kết quả chỉ có thể là những cộng nghiệp đáng buồn, gây đau khổ cho tất cả mọi người. Tôi cũng quan sát thấy được rằng, trong những năm vừa qua, có một bộ phận khá đông xã hội ủng hộ các cá nhân rất cực đoan. Thực ra, đó là quyền tự do của mỗi một chúng ta. Và các cá nhân cực đoan này đều là những con người thông minh. Nhưng vấn đề nằm ở chỗ, tư cách của họ chẳng thể nào là cao thượng được cả. Họ có thể sỉ nhục bất cứ ai không có cùng quan điểm, sỉ nhục công khai với những lời lẽ tục tĩu mà một con người đúng mực nào cũng không muốn sử dụng và cũng không muốn con cái của mình sử dụng các từ ngữ đó. Các cá nhân này lại có vị trí cao trong xã hội hoặc là những người giàu có, nhưng họ sẳn sàng nói dối và lặp lại lời nói dối của mình một cách tự nhiên. Điều tôi ngạc nhiên là có quá nhiều người sùng bái những con người như vậy, những con người sở hữu những phẩm chất tâm mà tôi cho rằng là hạ liệt. Những con người thông minh, có điều kiện, nhưng được vận hành bởi những cái tâm hạ liệt thì hậu quả thật quá kinh khủng. Vậy thì tại sao, họ lại vẫn chiếm được “trái tim” của quá nhiều người? Tôi dành câu trả lời cho mỗi một chúng ta.

Như vậy, có một thực tế là bất chấp các tiến bộ mà con người đạt được trong thời hiện đại với công nghệ và sự văn minh, các vấn đề mà xã hội đang phải đối mặt chẳng hề ít đi, cộng với một sự thật phũ phàng rằng chất lượng tâm nói chung đang đi xuống. Vậy thì chúng ta đã làm gì sai? Chúng ta đã làm điều gì không đúng, mặc dù tôi tin rằng tất cả chúng ta đều mong muốn được bình yên, được sức khoẻ và được hạnh phúc, như những lời chúc đều đặn mà chúng ta chúc nhau khi năm hết, Tết đến. Dù chúng ta mong muốn như vậy, nhưng có thực là những điều chúng ta đang làm có thể giúp chúng ta tiến về với bình yên, sức khoẻ và hạnh phúc? Đây là câu hỏi cá nhân mà mỗi chúng ta cần phải tự tìm lời giải cho mình, trước khi “đi tìm” lời giải cho xã hội. Do vậy, tôi đưa ra 2 đề nghị đơn giản bên dưới là để chúng ta tự giải quyết vấn đề bình yên, sức khoẻ và hạnh phúc cho cá nhân mình. Và rồi từ nền tảng đó, tôi tin chắc rằng mọi người sẽ thấy được lời giải cho số đông.

Gốc rễ của tất cả những hậu quả tiêu cực được liệt kê ra ở trên xuất phát từ một thứ mặc dù rất gần với bất cứ ai, nhưng lại rất khó để nắm bắt được nó và huấn luyện được nó. Đó là cái tâm của mỗi một chúng ta. Đức Phật có dạy rằng: “Tâm (của chúng ta, về bản chất) thì trong sạch, sáng rỡ, và toả sáng.” Nhưng đồng thời, tâm của chúng ta lại cùng lúc luôn bị uế nhiễm bởi lòng tham, sự ích kỉ, bởi hận thù, sân giận, ghanh tỵ, sợ hãi và oán ghét, cũng như bị uế nhiễm bởi sự thiếu hiểu biết về các qui luật vận hành của tâm. Như vậy, mặc dù về bản chất, tâm của chúng ta là trong sạch, sáng rỡ và toả sáng, nhưng do bởi các sự uế nhiễm thường trực có mặt ở trong tâm mà nó lại bị điều khiển và vận hành bởi chính các sự uế nhiễm và bất tịnh đó. Kết quả là những suy nghĩ bất thiện, hành động bất thiện và lời nói bất thiện, có hại cho bản thân mình và những người xung quanh. Những phát minh và sáng tạo đã không thể theo kịp với các thách thức là do bởi động cơ đằng sau của các hành động, suy nghĩ và lời nói của chúng ta bị các uế nhiễm kia (hay có thể gọi nó là tâm uế nhiễm) điều khiển và vận hành. Như vậy, gốc rễ của những vấn đề to tát, đáng sợ ở trên nằm ở chỗ đó. Và do đó, điều cần làm để giải quyết ở gốc rễ là thanh lọc tâm mình, trả nó về bản chất nguyên sơ là cao thượng và trong sáng, là định tĩnh, bình yên, trong sạch, và sáng rỡ. Khi cái tâm của chúng ta có thể trở nên trong sáng, thanh khiết, cao thượng thì đương nhiên các hành động, suy nghĩ và lời nói của chúng ta chỉ có thể là tốt đẹp và lợi ích hơn cho mình và mọi người mà thôi. Rồi với sự cộng hưởng tất cả những cái tâm cao thượng như vậy thì mới hy vọng có thể giải quyết được các vấn nạn to lớn được liệt kê ở đầu bài.

Như tôi có đề nghị ở trên, trước hết, mỗi một chúng ta cần phải tự giải quyết vấn đề này của bản thân – thanh lọc tâm mình khỏi những uế nhiễm, trước khi có thể có những đóng góp mang tính bền vững, lâu dài và ý nghĩa cho mọi người xung quanh. Lưu ý rằng, tôi nhấn mạnh đến các chữ bền vững và lâu dài. Bởi vì, những ai chưa thể tự thanh lọc tâm mình thì những nỗ lực đóng góp cho xã hội, cho mọi người xung quanh, mặc dù có những ý nghĩa và tác động nhất định, nhưng chẳng thể nào bền vững và lâu dài được.

Vậy làm thế nào để thanh lọc tâm mình? Thực tế thì đây lại là một điều rất đơn giản mà ai cũng có thể tự mình làm được: Thực hành chánh niệm hay thực hành thiền chánh niệm, thiền Vipassana. Trong bản kinh Satipatthana Sutta, Đức Phật đã tuyên bố mạnh mẽ rằng, thực hành thiền chánh niệm là con đường duy nhất để thanh tịnh chúng sinh. Thanh tịnh chúng sinh có nghĩa là thanh tịnh cái tâm của chúng sinh. Và Ngài đã hướng dẫn cặn kẽ phương pháp thiền chánh niệm Vipassana ở trong bản kinh này. Giá trị của bản kinh không nằm ở việc đọc và hiểu nó. Giá trị của bản kinh nằm ở việc đem ra thực hành trực tiếp những gì được chỉ ra trong bản kinh. Các bạn có thể tham khảo các bài mà tôi đã chia sẻ (xem bên dưới), để có thể bước đầu tiếp cận với việc thực hành chánh niệm.

Như có đề nghị trong các bài được liệt kê ở trên, nếu bạn không thể tìm được và sắp xếp để tham gia một khoá thiền chính thức ở các thiền viện Phật giáo Nguyên thuỷ (Theravada) thì các bạn hoàn toàn có thể bắt đầu với các bài thư giãn và thả lỏng 15 phút hoặc 30 phút mà tôi có đã chia sẻ các đoạn thu âm hướng dẫn. Các bạn có thể thấy rằng, những gì được hướng dẫn chẳng hề là những điều khó hiểu hoặc bí ẩn. Thực ra nó rất đơn giản. Chỉ cần bạn ngồi xuống và thực hành mà thôi.

Ngoài ra, để việc huấn luyện tâm mình (mà cụ thể là hành thiền chánh niệm) được thuận lợi, chắc chắn cần phải có một sức khoẻ tốt. Do đó, đề nghị đơn giản kế tiếp của tôi là uống nước ép cần tây nguyên chất. Cụ thể thì các bạn có thể tham khảo bài Các nguyên lý cốt lõi về dinh dưỡng và Hướng dẫn nhanh liệu trình thanh lọc 3:6:9 cao cấp. Ngắn gọn thì đơn giản là uống 500ml nước ép cần tây nguyên chất khi bụng rỗng (ví dụ như buổi sáng sớm khi mới thức dậy). Tốt hơn nữa thì uống 500ml nước chanh, 30 phút trước khi uống cần tây. Dược liệu có trong nước ép cần tây vừa giúp thanh lọc cơ thể lại vừa bù các dưỡng chất thiết yếu mà cơ thể chúng ta cần. Một công đôi việc. Ngoài ra, nước ép cần tây còn làm cho tâm chúng ta tỉnh táo hơn. Bạn có thể cảm nhận trực tiếp được điều đó.

Tóm lại cho bài viết cuối trong năm 2022, khi mọi người đang tranh thủ thời gian để nghiền ngẫm cho các dự định trong năm mới, tôi đề nghị mọi người thêm vào 2 mục những việc cần làm trong năm mới: thư giãn 15 phút đều đặn mỗi ngày và uống 500ml nước ép cần tây nguyên chất. Chỉ cần 2 thứ đơn giản này thôi, nhưng nếu làm đều đặn, các bạn có thể tự thanh lọc được thân và tâm của mình. Và đó là mấu chốt của việc mang lại chất lượng cao hơn cho cuộc sống của chúng ta, mang lại sức khoẻ và sự bình yên cho chúng ta một cách bền vững và lâu dài.

Chúng ta không thể trực tiếp thay đổi và cứu rỗi được cả thế giới. Nhưng nếu chúng ta có thể tự thay đổi và tự cứu rỗi bản thân mình thì chắc chắn rằng, chúng ta đang trực tiếp góp phần thay đổi và cứu rỗi cả thế giới này. Cầu mong một năm mới bình yên, sức khoẻ và hạnh phúc đến tất cả mọi người. Hãy hành thiền!

Viet Hung | A Happiness pursuer | Author of The Happiness Journal, Tản mạn về Hạnh phúc and NGẪM CAFÉ
Sách tôi dịch: Thiền cho người mới bắt đầu, Nổi loạn và tự do, Bài chú giải Kinh Mangala Sutta, Sức mạnh của sự hoài nghi và thiền chánh niệm (vipassana), Những nguyên lý để sống hạnh phúc
Get your source of inspiration and motivation toward reaching happiness here: https://www.viethungnguyen.com