Có rất nhiều người nói khoác mà không biết xấu hổ: “Tôi làm việc rất trong sạch, ngước lên không xấu hổ với trời, cúi xuống không hổ thẹn với đất, chẳng có việc gì mà phải sám hối.” Tất nhiên ở thế gian có rất nhiều người quân tử làm việc chính đáng, phong thái chính trực; nhưng không thể quên đi đời quá khứ mà không nói đến, chỉ biết khởi tâm động niệm ngay hiện tại.
Hoà thượng Thích Thánh Nghiêm trong cuốn Sống đạo giữa đời thường
Thực tế mà nói, chúng ta đã phạm biết bao nhiêu sai lầm trong quá khứ và hiện tại. Đó là một việc vốn dĩ rất đỗi bình thường, bởi vì đa phần chúng ta cũng chỉ là những con người bình thường với bao hỉ, nộ, ái, ố, tham lam, sân giận và thiếu hiểu biết.
Nên chúng ta chẳng cần “mần” mấy cái khẳng định chắc thật đại loại như “ngước lên” với chẳng “ngước xuống”. Việc cần làm chỉ đơn giản là thu thúc suy nghĩ, hành động, và lời nói trong hiện tại để có thể tăng trưởng trí tuệ, và thanh lọc bớt những gì bất thiện mà do thiếu hiểu biết chúng ta đã gieo xuống từ trong quá khứ.
Một cách thực tế thì đây là một quá trình thanh lọc, thanh tịnh hoá kéo dài xuyên suốt cả cuộc đời, và còn cả trong nhiều cuộc đời kế tiếp của chúng ta. Lựa chọn hiệu quả nhất chính là sự kiên nhẫn và tỉnh táo để có thể chỉnh sửa bản thân từng tí chút một trong hiện tại ở đây, hằng có thể hướng tới một tương lại tươi sáng hơn, tốt đẹp hơn, hạnh phúc hơn.
