Bạn cần gì để có thể thành công và hạnh phúc?

Nội dung của bài viết này là phần chia sẻ mà tôi đã chuẩn bị và gửi đến các bạn trẻ tham gia chương KMS Next (chương trình phát triển thế hệ trẻ tại công ty KMS Technology Vietnam, được thiết kế đặc biệt dành cho các bạn mới ra trường) trong một ngày outing với các bạn. Có cơ hội làm việc với các bạn trẻ luôn mang lại nguồn cảm hứng lớn từ năng lượng và sự sôi động của các bạn. Và điều đó cũng là một lời nhắc nhở đến bản thân tôi, như một người đi trước, có trách nhiệm hướng dẫn, tạo điều kiện, và chia sẻ đến các bạn tất cả những gì tốt nhất, để các bạn có thể tự tin vào đời, vươn xa, và vươn cao hơn những người đi trước. Những chia sẻ của tôi ở đây có lẽ không chỉ áp dụng cho các bạn trẻ, mà nó là những nguyên tắc mà tôi thường gọi là nguyên tắc gốc cần phải thực hành xuyên suốt cuộc đời. Và tôi tin chắc rằng, nếu nghiêm túc thực hành những điều này, mọi thuận lợi, thành công và hạnh phúc sẽ đến một cách tự nhiên sau đó như là một hệ quả.

Để các bạn có thể hình dung thêm một chút về ngữ cảnh, vào hôm đó, tôi cùng các bạn trẻ trong chương trình KMS Next 2017 đã trải qua một ngày khám phá Saigon qua các trò chơi theo hình thức Amazing Race. Phần chia sẻ của tôi diễn ra vào thời điểm kết thúc, khi trời đã về chiều. Mọi người cùng đến địa điểm cuối cùng là Sky Deck, tầng 49 toà nhà Bitexco (hiện là toà nhà cao nhất Saigon). Tất cả cùng choáng ngợp trước vẻ đẹp của một thành phố Saigon rộng lớn, năng động và lung linh vào lúc lên đèn, khi nhìn xuống từ trên cao.

Đối với các bạn đang tham gia chương trình KMS Next, thời điểm hiện tại có lẽ là một trong những thời điểm quan trọng nhất trong cuộc đời, khi các bạn vừa xong chương trình đại học, bắt đầu bước vào cuộc đời với công việc thực tế, đồng nghiệp thực tế, và những thách thức thực tế. Các bạn sẽ thực sự bắt đầu cuộc sống trưởng thành riêng cho bản thân với trách nhiệm lớn lao về sự độc lập tài chính cũng như trưởng thành cho bản thân về mặt con người.

Thời điểm này là quan trọng, bởi nếu các bạn không có được một sự chuẩn bị tốt thì công việc và cuộc sống của các bạn trong 5-10 năm tới có thể không thuận lợi nhất như có thể. Hãy cẩn trọng. Các bạn cần chuẩn bị tốt và trên tất cả, các bạn cần tập trung cho việc chuẩn bị này. Những gì các bạn học được trên ghế nhà trường chắc chắn sẽ không thực sự giống với những gì xảy ra thực tế hàng ngày. Cuộc sống vốn dĩ phần lớn không như chúng ta mong muốn. Đó là bản chất thực của cuộc sống này. Và điều đó cũng đúng cho công việc và mọi thứ khác. Vậy điều gì là cần thiết để có thể chuẩn bị tốt nhất đây? Để có thể đối mặt với những thử thách, những bất ngờ, và những điều không mong muốn trong cuộc sống này, một cách hiệu quả nhất, thành công nhất, và quan trọng hơn nữa là hạnh phúc nhất? Đó luôn là một câu hỏi cần phải được trả lời thấu đáo đối với bất cứ ai.

Khám phá là chìa khoá, là thái độ, là tinh thần mà các bạn cần sẽ phải duy trì trong cuộc sống này để mở ra các cánh cửa và mở ra các cơ hội trong công việc cũng như trong cuộc sống của các bạn.

Cuộc sống là một hành trình của sự khám phá, tìm hiểu, trải nghiệm, và biết đến những điều mới lạ, những điều chúng ta chưa biết, dù đôi khi nó rất hiện hữu ở xung quanh chúng ta. Tương tự như chương trình khám phá Saigon vào ngày hôm đó, các bạn đã đi qua rất nhiều bất ngờ:

• Những khoảnh khắc trong trẻo vào ngày mới tại công viên Tao Đàn với rất nhiều “vận động viên” nghiệp dư.
• Những thông tin quí giá từ Bảo tàng Lịch sử Việt Nam, để chúng ta luôn có quyền và nhiều tự tin để tự hào về bề dày của lịch sử của đất nước Việt Nam với những điều lớn lao mà các thế hệ đi trước chúng ta đã làm được.
• Cảm xúc khó tả khi nhận được nhiệm vụ phải giúp các gánh hàng rong bán hàng (trong khi bản thân các bạn được đào tạo để làm công việc kỹ sư phần mềm).
• Trải nghiệm bắn cung: Khi tập thì bắn tốt hơn … khi thi 🙂
• Làm gốm: Các bạn tạo ra sản phẩm của chính các bạn. Có thể nó không thoả mãn các tiêu chuẩn khắt khe về kỹ thuật, nhưng chắc chắn các bạn sẽ rất yêu thích và trân quý chính sản phẩm của mình tạo ra.
• …

Chỉ trong một ngày ngắn ngủi thôi, các bạn có đủ thời gian để khám phá được quá nhiều điều mà trước đây các bạn chưa biết ở xung quanh ta. Các bạn cũng đã phải mất rất nhiều công sức, mồ hôi, trải qua những thành công và thất bại để hoàn thành hành trình khám phá này. Và đó cũng chính là thông điệp của chương trình dã ngoại hôm ấy muốn gửi đến các bạn. Trong công việc và cuộc sống, các bạn cần phải đầu tư để khám phá chính bản thân của các bạn cũng như những gì đang xảy ra xung quanh bạn. Khám phá là chìa khoá, là thái độ, là tinh thần mà các bạn cần sẽ phải duy trì trong cuộc sống này để mở ra các cánh cửa và mở ra các cơ hội trong công việc cũng như trong cuộc sống của các bạn. Điều này thực sự quan trọng cho cuộc đời của các bạn. Và hành trình khám phá này chắc chắn sẽ rất dài, xuyên suốt cuộc đời của mỗi con người, để có thể tìm được chính bản thân mình, điểm mạnh, điểm yếu, giấc mơ, định nghĩa về thành công và hạnh phúc, mục tiêu cuộc đời. Như ông bà thường nói, không tìm thì làm sao thấy được. Hãy dành thời gian và đầu tư để khám phá bản thân một cách nghiêm túc nhất. Và chắc chắn các bạn sẽ cần nhiều sức lực và mồ hôi, cũng như trải qua các thành công cũng như thất bại trên hành trình khám phá này nhé. Chỉ cần nhớ rằng, liên tục khám phá để học hỏi, liên tục khám phá để trưởng thành.

Nếu phải có 5 điều cần chia sẻ với các bạn để các bạn có thể thành công và hạnh phúc trong cuộc sống này, tôi sẽ chọn 5 điều sau: sự chính trực, sự cởi mở, sự biết mình, kỹ năng giao tiếp, và hãy luôn là một người cống hiến.

Luôn thực hành và duy trì sự chính trực bằng mọi giá

Điều này thực sự không phải luôn là việc dễ dàng. Đặc biệt, là với quá nhiều những tiêu cực và scandal mà chúng ta thấy nhan nhản hàng ngày trên các phương tiện truyền thông cũng như trên các mạng xã hôi có thể làm bạn nhụt chí và lung lay. Tuy nhiên, các bạn không có một lựa chọn nào khác ngoài việc phải duy trì sự chính trực trong bản thân bạn, nếu bạn thực sự muốn xây dựng cho mình một nền tảng và tương lai tốt đẹp. Tính chính trực mà tôi muốn nói đến ở đây chính là bạn phải sống cho đàng hoàng, chân thật, không làm hại người khác cũng như không làm hại chính mình. Điều này rất quan trọng. Bởi nếu các bạn có thể sống, suy nghĩ và hành động một cách đàng hoàng, các bạn chắc chắn sẽ có những giấc ngủ ngon và ngày hôm sau các bạn lại tỉnh táo hơn, trí tuệ hơn để suy nghĩ, quyết định và hành động đúng đắn và ngày càng trưởng thành hơn. Chính điều này sẽ nâng bước chân các bạn hàng ngày, một cách chắc chắn và tự tin. Ngược lại, nếu các bạn sống không đàng hoàng, chắc chắn khi đêm về, giấc ngủ sẽ không được tròn trịa, hoặc bạn sẽ phải lạm dụng đến các chất gây nghiện (như bia, rượu, thuốc lá, …) để xử lý. Kết quả vẫn không thay đổi tốt hơn thêm. Các bạn khó có thể có được một sự bình an trong tâm trí và điều này sẽ dần lấy hết sức lực và sự tỉnh táo trong bạn. Và đó chính là nguồn gốc của sự thiếu minh mẫn, thui chột trí tuệ. Đó cũng chính là bước đường đi xuống của các bạn.

Bạn chọn bên nào, nếu như bạn thấy kết quả cuối cùng của hai lựa chọn này? Hãy cam kết sống đàng hoàng và chính trực nhé, nếu bạn thực sự muốn có một sự thành công và hạnh phúc vững bền trong cuộc sống này. Đó là con đường nhanh nhất và không có đường tắt nào qua chữ chính trực này cả. Và mọi người đều phải trả giá khi bỏ mất hai chữ quan trọng này. Bạn nên ghi nhớ điều này nhé.

Thực hành và duy trì sự cởi mở trong tâm trí

Sự cởi mở trong tâm trí luôn là một nguyên tắc quan trọng để tồn tại và vươn lên trong cuộc sống cũng như trong công việc. Tại sao điều này lại quan trọng đến như vậy? Tôi học được câu nói bên dưới từ một bậc thầy về tâm linh.

Vâng, thực tế là chúng ta rất nhỏ bé về thân thể cũng như kiến thức. Và đó là chính là lý do mà chúng ta rất cần phải luôn khiêm tốn, và cần có một tinh thần cởi mở để có thể lắng nghe, để học hỏi. Vì thực tế là chúng ta chẳng biết gì nhiều cả, chắc chắn là như thế. Chúng ta sẽ cần phải liên tục học hỏi và mở mang, không bao giờ là đủ cả. Ngược lại, nếu không có thái độ cởi mở này, với một tâm trí đóng kín, những gì chúng ta có được sẽ chỉ quanh quẩn trong những giới hạn của những gì nhỏ bé mà chúng ta biết. Và nghiêm trọng hơn là chúng ta khó có thể thấy được những yếu điểm và sai lầm của bản thân, nếu chúng ta không cởi mở để tiếp thu những góp ý, chỉ trích mà chúng ta nhận được từ cuộc sống. Và từ đó, chúng ta lại tiếp tục tự khép kín bản thân mà không thể bật qua được giới hạn của bản thân.

Một tâm trí cởi mở được bắt đầu bằng một sự thoải mái trong lắng nghe, quan sát. Lắng nghe và quan sát mà không phán xét. Điều này cũng hàm ý về việc chấp nhận những sự khác biệt xung quanh chúng ta, khác biệt về hình thức, khác biệt về suy nghĩ. Đó cũng là một phần giá trị của sự tôn trọng.

Duy trì một tâm trí cởi mở, tò mò, khám phá, chính là chìa khoá để chúng ta có thể chấp nhận thực tế (dù có nhiều thực tế rất khó nhằn). Và từ đó chúng ta có thể học hỏi từ những biến cố, thử thách xảy đến với chúng ta để chúng ta có thể trưởng thành, tự tin và cứng cáp hơn trong cuộc đời và công việc, thay vì tự ti hay đổ lỗi cho số phận về những gì đã và đang xảy đến đối với mỗi chúng ta.

Biết mình

Trong khi chính trực và cởi mở là nền tảng vận hành cho mỗi một suy nghĩ, hành động và lời nói của các bạn, thì tiếp theo, các bạn phải khám phá được bản thân mình và luôn cần liên tục làm điều này. Cũng như chuyến đi khám phá Saigon vào ngày hôm nay, các bạn đã có dịp nhìn thấy nhiều điều mới mẻ từ chính thành phố nơi chúng ta sống hằng ngày. Và thực tế về bản thân cũng như vậy, chúng ta không biết rất nhiều thứ về bản thân chúng ta. Và chính sự không biết này dẫn đến nhiều ngộ nhận, dẫn đến những suy nghĩ và hành động sai lầm. Việc không hiểu biết bản thân một cách rõ ràng chứng tỏ bạn không phải là một con người sâu sắc. Trong khi sự sâu sắc thì lại luôn cần có ở khắp mọi nơi, trong công việc cũng như trong cuộc sống.

Bạn có biết được thế mạnh của bạn là gì không? Điểm yếu của bạn là gì? Cái gì sẽ làm cho bạn hạnh phúc? Bạn thích hợp với những loại công việc gì? Bạn thích hợp làm việc với loại người như thế nào? Bạn thực sự mong muốn bản thân mình trở thành người như thế nào trong 6 tháng tới, 1 năm tới, 2 năm tới, 5 năm tới, 10 năm tới? Và cho đến khi bạn ra đi khỏi cuộc đời này, bạn mong muốn mọi người nhớ đến bạn như thế nào? Các giá trị nào trong cuộc sống này là các giá trị bạn tin và thực hành hàng ngày? Bạn có kiểm soát tốt cảm xúc của bản thân không? Bạn có xu hướng biết và kiềm chế cảm xúc khi nó phát sinh? Hay cảm xúc thường kéo bạn đi, xa đến mức độ gây ra vấn đề lớn rồi bạn mới nhận ra và dừng lại? Bạn có giao tiếp và hoà đồng tốt với mọi người xung quanh mà không đánh mất bản sắc của riêng bạn không? Mục tiêu của cuộc đời bạn là gì, bạn có phát biểu một cách rõ ràng và ngắn gọn được không?

Không phải ai cũng hỏi bản thân những câu hỏi này. Và nếu tinh tế một chút, bạn sẽ thấy câu trả lời này sẽ thay đổi theo thời gian, thay đổi tuỳ theo mức độ trưởng thành của bản thân bạn. Chính một tâm trí cởi mở sẽ luôn giúp bạn duy trì được cảm hứng để khám phá và tìm hiểu bản thân cũng như mọi thứ xung quanh mỗi ngày. Bạn chắc chắn sẽ ngạc nhiên vì những điều tìm thấy được. Và chính từ sự biết mình một cách rõ ràng này mà bạn có thể thấy rõ làm cách nào để cống hiến, phát triển và trưởng thành.

Một trong những nguyên tắc quan trọng trong việc phát triển cá nhân là nguyên tắc cống hiến và phát triển trên nền tảng thế mạnh của bản thân (thay vì tập trung cải thiện các điểm yếu). Và việc đầu tiên các bạn cần phải làm là biết được tài năng và thế mạnh của bản thân là gì? Tôi tin rằng câu trả lời cũng sẽ liền lạc với chính sự đam mê của bạn. Hãy đi lên từ nền tảng thế mạnh của bạn nhé. Nếu cần tìm hiểu thêm về nguyên tắc này, các bạn có thể tham khảo cuốn sách Strength Finder.

Giao tiếp luôn là kỹ năng tối quan trọng

Chúng ta giao tiếp trong mỗi một giây phút chúng ta sống trên cuộc đời này. Chúng ta giao tiếp với người thân trong gia đình, bạn bè và đồng nghiệp. Thậm chí, ngay cả khi chúng ta chỉ có một mình, chúng ta vẫn đang giao tiếp. Khi đó, chúng ta giao tiếp với chính bản thân chúng ta. Chúng ta đang tự trao đổi, nói chuyện rất nhiều với chính chúng ta. Bạn có thấy điều đó không? Tuy nhiên, chúng ta lại không được học một cách thấu đáo về kỹ năng này trong trường học. Mà đa phần chúng ta học kỹ năng này thông qua những người xung quanh ta và thông qua chính trải nghiệm thực tế của chúng ta.

Vấn đề là kỹ năng này lại là một kỹ năng mấu chốt để bạn làm việc. Bởi vì các bạn không thể sống và làm việc một mình trên cuộc đời này. Mà các bạn sẽ cần có những người xung quanh, đồng nghiệp và bạn bè. Và nếu như các bạn không thể trình bày được suy nghĩ của mình một cách chính xác và hiệu quả đến những người xung quanh thì làm sao các bạn có thể hy vọng mọi người có thể hiểu những gì bạn đang làm để hỗ trợ hoặc phản hồi (nếu có gì đó sai sai). Cũng chính phong cách giao tiếp của bạn sẽ giúp bạn có được sự tin cậy và tôn trọng của những người xung quanh, hoặc là ngược lại.

Việc rèn luyện và phát triển kỹ năng giao tiếp này là một hành trình kéo dài cả cuộc đời. Nên bạn cần kiên trì và chú ý cũng như quyết tâm để rèn luyện. Giao tiếp bắt đầu với việc lắng nghe và quan sát một cách khách quan, kỹ càng và tinh tế. Tiếp đến là việc cởi mở để chia sẻ những suy nghĩ và quan điểm cá nhân của bản thân đến những người xung quanh. Điều này đóng vai trò rất quan trọng trong việc mang cơ hội đến cho những người đối diện có thể hiểu, gần gủi và tin tưởng bạn hơn. Và chính từ sự tin tưởng này sẽ tạo nền tảng cho việc trao đổi, chia sẻ được thuận lợi và hiệu quả hơn. Thông tin được trình bày sẽ cần phải đầy đủ với các mục sau:

1. Những điều bạn quan sát thấy
2. Kết luận của bạn dựa theo kinh nghiệm, kiến thức của bạn
3. Dẫn đến cảm xúc của bạn như thế nào
4. Và cuối cùng là yêu cầu của bạn (đối với bản thân cũng như những người xung quanh) về việc cần làm để có thể thay đổi tình huống theo hướng tích cực và có lợi cho tất cả mọi người

(Tôi học được những điều trên ở phần các kỹ năng giao tiếp căn bản trong cuốn sách: How to Communicate the Ultimate Guide to Improving Your Personal and Professional Relationships. Các bạn có thể tìm được nhiều hơn nữa trong cuốn sách đó)

Việc giao tiếp đối với bản thân rất quan trọng. Đó là vì chúng ta nói chuyện với bản thân hết 80% thời gian mở mắt. Nên việc thành thật với bản thân, cởi mở với bản thân và trao đổi một cách tích cực với bản thân chính là việc bạn cần làm để có thể duy trì một cái tôi tích cực và linh hoạt.

Hãy luôn là một người cống hiến

Trong mọi trường hợp, xã hội, gia đình và doanh nghiệp đều cần những cá nhân cống hiến. Và chính những cá nhân này mới có thể mang lại được sức sống, thành công cũng như các thành tựu có ý nghĩa cho xã hội, gia đình và doanh nghiệp mà họ đang làm việc.

Tôi tìm thấy lời khuyên để làm một người cống hiến trong mọi trường hợp như lời dạy trên từ Hoà Thượng Thích Thánh Nghiêm. Đúng như vậy, để có thể làm một người cống hiến, rất cần một sự tích cực, cởi mở để có thể gánh vác và vượt qua mọi khó khăn, nghịch cảnh mà không nản chí, không đổ lỗi cho hoàn cảnh. Như tôi có chia sẻ ở trên, cuộc sống phần nhiều không như chúng ta mong đợi. Nên bất cứ khó khăn, thử thách nào xảy đến với chúng ta, nên đặt câu hỏi cho bản thân: “Làm sao tôi có thể đóng góp vào việc giải quyết thử thách hay vấn đề này?” Thay vì bắt đầu với một lời nhận xét: “Sao tôi không được may mắn như những người khác? Sao những khó khăn luôn đổ lên đầu tôi như thế này?” Và chính từ câu hỏi đúng đắn, các bạn có thể hướng cho mình đến một câu trả lời đúng đắn. Đó chính là sự cống hiến một cách trọn vẹn vào việc giải quyết vấn đề, thay vì chạy trốn hoặc tự ti, mặc cảm.

Với một tinh thần đóng góp, các bạn sẽ không ngần ngại làm những việc mà những người khác không làm (kể cả những việc lặt vặt – nhưng vẫn rất cần có người làm). Và cũng chính với tinh thần giải quyết vấn đề này, các bạn sẽ chủ động và tích cực tìm ra những cách giải quyết vấn đề sáng tạo, khác hơn với những lối mòn đã có. Một điều đặc biệt mà sự trọn vẹn cống hiến mang lại cho bạn đó chính là sự tập trung, tập trung để giải quyết vấn đề mà không nhìn ngang, nhìn dọc và so sánh. Và chắc chắn là bạn sẽ trưởng thành hơn cũng như học hỏi được nhiều hơn từ sự tập trung trọn vẹn này, đó là phần thưởng tuyệt đối dành cho chính bạn. Cho dù kết quả cuối cùng có thể không như mong muốn, sự trọn vẹn và hết mình trong công việc chính là bằng chứng thuyết phục nhất về giá trị của bạn đối với cấp trên và những người xung quanh. Và đó cũng là cách bạn có thể tạo được một sự tin cậy chắc chắn từ đồng nghiệp và cấp trên của bạn. Được tin cậy bởi những người xung quanh chính là cách thay đổi số phận và tạo dựng may mắn tốt nhất.

Tóm lại, với một tinh thần khám phá và thực hành chính trực, cởi mở, biết mình, kỹ năng giao tiếp, và cống hiến thì tôi tin chắc rằng các bạn sẽ tích luỹ và phát triển nghề nghiệp một cách tốt nhất. Ngoài ra, đó cũng là các nguyên lý dẫn đến hạnh phúc và viên mãn trong cuộc sống. Bản thân tôi cũng đang thực hành chính các nguyên tắc này và được hưởng lợi từ các thành quả của sự thực hành này.

Và đây là điều cuối cùng tôi muốn chia sẻ với các bạn, khi có dịp ngắm vẻ đẹp lung linh của Saigon từ trên toà nhà cao nhất thành phố. Càng lên cao, mọi thứ càng trở nên rõ ràng và đẹp. Hiển nhiên là như vậy. Và đối với việc phát triển cá nhân cũng như thế. Các bạn cần phải nâng tầm giá trị của các bạn mỗi ngày. Để rồi các bạn sẽ có quyền tận hưởng những gì tốt đẹp và xứng đáng nhất dành cho bạn, khi tầm và tâm của bạn ngày càng cao hơn. Và để có thể cao hơn và xa hơn, cần cam kết và nỗ lực vươn lên hằng ngày, không có một con đường tắt nào cả. Đằng sau tất cả những vất vả, nỗ lực, và cố gắng, khi các bạn có thể đứng trên cao nhìn xuống, các bạn sẽ thấy tất cả những mồ hôi và công sức đã bỏ ra là hoàn toàn xứng đáng. Tôi tin là như vậy. Chúc các bạn thuận lợi và thành công.